Een heel lange verloving

Gisteren met Mervin een hele goede film gekeken, die vorig jaar in de bioscoop was: Un long dimance de fiancailles (of in het engels: A very long engagement), van de franse regisseur Jeunnet (bekend van Amelie). Laat me ten eerste zeggen: de film is heel erg mooi gemaakt. De opbouw van de shots, de kleuren, de lichtval. Het roept een heel poëtische sfeer op. Ook de scénes in de loopgraven van de eerste wereldoorlog, al is het effect hier er eerder één van troosteloosheid en afschuw. Ten tweede is het verhaal doorspekt met een vrij subtiele humor. Het ligt er niet te dik bovenop, maar het is er wel. Twee voorbeelden: de postbode die er geen genoeg van krijgt over het tuinpad te fietsen en de innerlijke monoloog van Mathilde, vaak gepaard met de beelden die ze zich herinnert. Ten derde: Het gebruik van zwart-wit beelden en schokkerige film om de sfeer van de tijd weer te geven, heel geslaagd volgens mij.
Maar wat de film vooral zo boeiend maakt is het onderwerp: hoop.
Het hele verhaal draait om Mathildes hoop dat haar verloofde Manech een gruwelijke veroordeling in eerste wereldoorlog overleefd heeft. Ze waren zo nauw met elkaar verbonden, hij kan niet dood zijn. En zo klampt ze zich vast aan zelfs het minstje draadje hoop en stelt het noodlot op de proef: "Als er binnen zeven seconden een conducteur binnenkomt, is Manech nog in leven..." Zelfs als ze het graf van Manech gevonden heeft, wil ze niet van opgeven weten: ze weet nog niet alles wat er gebeurd is. Hij kan nog in leven zijn...
Ongelofelijk? Onrealistisch? Misschien. Maar hoop is wel de allerbelangrijkste behoefte van de mens. Het is een overbekende uitspraak, maar een mens kan meer dan een minuut zonder zuurstof, maar geen seconde zonder hoop. Wat maakt een depressie zo benauwend? Het ontbreken van hoop.
Er zijn twee kenmerken van hoop die ik wil noemen. De eerste is dat je hoopt op iets waarnaar je verlangt. Mooi weer bijvoorbeeld. De tweede is dat je objectief niet zeker kunt zijn van de uitkomst. Ik hoop niet dat de zon morgen opkomt. Dat weet ik al. Ik hoop dat het morgen zonnig is, want dat is niet objectief te voorspellen. In elk geval niet door de weersdeskundigen hier in Nederland. (Hoewel het vandaag stralend weer was, zoals voorspeld). Ik hoop dat ik volgend jaar een nieuwe baan vindt. Ik hoop dat ik ooit een vriendin vind. Ik hoop... "Een hoop die men ziet, is geen hoop. Want wie hoopt er op wat hij ziet? Maar als wij hopen op wat wij niet zien, dan verwachten wij het met volharding." (Romeinen 8 vers 24)
De grootste hoop is de hoop op dat wat we het meest verlangen en dat waar we wetenschappelijk gezien het minst zeker van kunnen zijn... Want wie is er in een gecontroleerd experiment teruggekomen uit de dood?
Dit keer zag ik iets nieuws aan het einde van de film.

(Pas op: ik verklap hier iets belangrijks).

Voor de slotscéne loopt Mathilde in witte kleren een huis binnen. We zien haar achter de deuropening in het donker verdwijnen. Haar pleegouders en andere bekenden blijven achter, dicht bij elkaar. (Volgens mij is dit een symbool van de dood.) Even later komt Mathilde echter in de tuin naar buiten. De zon schijnt, de vogels fluiten en daar zit haar geliefde, zoals hij was nog voor de verschrikkingen van de oorlog. En het eerste wat hij tegen haar zegt, is wat hij ook zei bij hun eerste ontmoeting tien jaar eerder. En aan haar gezicht te zien stroomt ze over van vreugde... Haar diepste hoop is werkelijkheid geworden. De hoop van de hemel.

[Yesterday I watched a very beautifull movie, together with Mervin. A movie that was in the cinema last year: Un long dimance de fiancailles (or in english: A very long engagement), by the french director Jeunnet (Amelie). First let me say that the movie is beautifully made. The way the shots are built, the colors, the lighting. Everything works together to create a poetic atmosphere, even the scenes in the trenches of world war I. The effect there is one of despair and loathing. Secondly: the movie is filled with a rather subtle humour. We aren't spoonfed with it, but it's there. For example the postman trying to ride his bicycle on the gardenpath and the inner monologue of Mathilde. Thirdly: The use of black and white images to recreate the atmosphere of that time is very nicely done.
But what ultimately makes the movie as compelling as it is, is its subject: hope.
The whole story is about Mathildes hope that her fiancé Manech has survived a horrible execution in World War I. So close was their connection, that for her he can't be dead. And so she grasps even the smalles thread of hope and questions fate: "If in seven seconds someone will enter the cabin, he's still alive." Even when she visits the grave of Manech, she will not give up: she doesn't yet know all that has happened. He could still be alive.
Unbelievable? Unrealistic? Maybe. But hope is what man needs the most. It has been said that man can do without oxygen for more that a minute, but not a second without hope. What makes a clinical depression as hard as it is? The absence of hope.
I want to point you to two characteristics of hope. The first is: you hope for something you desire. Nice weather for instance. The second is: objectively you can't be sure it will happen. I do not hope the sun will rise tomorrow. I already know. I hope tomorrow the sun will shine, because that can not be predicted. Not by our weathermen at least.
I hope I will find a new job next year. I hope I will once meet a girlfriend. I hope... "A hope "Hope that is seen is no hope at all. Who hopes for what he already has? But if we hope for what we do not yet have, we wait for it patiently." (Romans 8 verse 24)
The greatest hope is the hope for what we most desire and what scientifically is least sure... Because who did ever rise from the death in a scientific experiment.
I saw something new in the end of the movie this time

(spoiler warning).

In the last scene Mathilde, clothed in white, enters a house. We see her disappear in blackness. Here parents and friends remain, standing closely together. (I think this is a symbol for death). Later Mathilde appears outside in the garden. The sun is shining, birds are singing and she sees her beloved, like he was before the war. And the first thing he says to her, is what he said when they first met ten years ago. And looking at her face, she is filled with joy. Her deepest hope has become reality. The hope of heaven. ]