Levensveranderende boeken, deel III (life changing books, part III).

Terwijl buiten aan de horizon de kantoorgebouwen van Rotterdam boven de mist uitsteken als de torens van een mysterieus kasteel, ga ik verder met de eerste officiële serie op mijn blog. En hoe dichter we bij het heden komen, hoe groter de dichtheid van boeken die mijn denken hebben veranderd. Ik hoop natuurlijk dat het is omdat mijn denken er nu meer voor openstaat om veranderd te worden, maar het kan ook zijn dat mijn geheugen tekort schiet.

Ongeveer drie jaar geleden leende ik van een vriend het boek Classic Christianity van Bob George. Ik worstelde namelijk in die periode nog steeds met de vraag hoe ik als christen kon leven. Ik was overtuigd van het belang van de genade, ik wist uit mijn 'bijbelstudieperiode' dat puur plichtsgevoel niet voldoende was, en ik was allergisch voor wetten en regels. Maar hoe kon ik dan wel leven? Dit boek sprak me heel erg aan omdat de schrijver uit een zelfde achtergrond kwam. Hij had jaren geleefd op plichtsgetrouwheid en eigen inspanning, tot hij er achter kwam dat hij van God vervreemd was. Bob George gebruikt bijbelteksten, levendige voorbeelden en gesprekken met cliënten om te laten zien wat volgens hem het authentieke christelijke leven dan wel is. Hij legt uit dat door het werk van Jezus er een grote uitwisseling heeft plaatsgevonden. Jezus heeft mijn zonden gedragen, en ik heb de heiligheid van Jezus gekregen. En ik mag mezelf nu zien als een nieuwe mens, een geliefd kind van de vader. Dat is een heel ander zelfbeeld dan ik lange tijd had. Vervolgens zegt de bijbel: "U bent licht in de Heer. Wandelt als kinderen van het licht." Bob George verwoordt dit zo: "Je bent geen rups meer, maar een vlinder. Blijf daarom niet meer op je blad zitten, maar vlieg!" Een leven zonder God past gewoon niet meer bij me. Ik mag ervoor kiezen te leven naar de persoon die ik werkelijk ben. Ik heb ervaren dat dit heel bevrijdend werkt.

In mei 2004 bezocht ik een conferentie die mij altijd bij zal blijven. Een van de redenen is dat ik daar mijn eerste boek van John Eldredge kocht. Ja, die naam wordt vaker genoemd op deze blog, en voor een reden. Het boek dat ik op deze conferentie aanschafte was Wild at Heart. Een vriend van me had me dit boek aanbevolen door te zeggen dat de schrijver veel films aanhaalde. Dat intrigeerde me natuurlijk wel. Wild at Heart gaat over mannen. Volgens Eldredge kennen mannen drie diepe verlangens: naar een strijd om in te vechten, een avontuur om in te leven en naar een schoonheid om voor zich te winnen. In dit opzicht toont de man het beeld van God. Helaas is het beeld van God in de man beschadigd door negatieve woorden en oordelen die hij hoort uit de maatschappij, maar vooral door zijn vader. Het goede nieuws is dat God ons wil herstellen, hij wil die wonden in ons hart genezen, zodat we vrij in het leven kunnen staan. Dit was de eerste keer dat ik hoorde wat het betekent om man te zijn en dat het iets goeds was. En dat de verlangens in mijn hart niet kinderachtig waren, maar het beeld van God weerspiegelden. Wauw! Ik heb dit boek ondertussen wel vier keer gelezen...

Op dezelfde conferentie kocht ik het boek De waarde van Zelfrespect van Bruce Narramore. Ik worstelde dat jaar behoorlijk met een negatief zelfbeeld en ik had nog steeds ergens de gedachte dat de bijbel me niet toestond positief over mezelf te denken. In dit boek legt Narramore uit dat we juist veel respect voor onszelf mogen hebben, net als voor andere mensen, omdat wij en zij naar het beeld van God zijn geschapen. Hoe diep we ook zinken, dat verandert niet. Hij ontkracht de dwaalleer van de 'zelfverzaking', die zegt dat we slecht over onszelf moeten denken en onszelf moeten afleggen voordat God door ons kan werken. Nee, God heeft ons ieder afzonderlijk naar zijn beeld gemaakt, en Hij houdt juist van ons. Afgelopen maand heb ik dit boek opnieuw gelezen en het sprak me weer heel erg aan. Nu herkende ik vooral zijn beschrijving van de mechanieken waardoor een negatief zelfbeeld ontstaat: hoe je een 'ideaal zelf' ontwikkelt aan de hand van verwachtingen van je ouders en de maatschappij, een ideaal waaraan je nooit kunt voldoen, en hoe je vervolgens jezelf straft als je van dat ideaal afwijkt. Voor mij was het heel verhelderend en het gaf mij de wil en overtuiging om dat valse ideaal en straffende zelf af te werpen.

Omdat ik altijd een grote liefhebber ben geweest van SF- en fantasyverhalen, heb ik vaak nagedacht hoe ik mijn liefde voor de verbeelding in relatie kon brengen met mijn christelijk geloof. Nu was J.R.R. Tolkien natuurlijk mijn grote voorbeeld (The Lord of the Rings heb ik nu vier keer gelezen, en een vijfde keer staat op stapel). En ik was dus ook blij toen ik een boek met sprookjes van hem zijn essay tegenkwam: Over Sprookjesverhalen. Ik heb dit geschrift uitgebreid bestudeerd en behandeld op een studiekring over Tolkien, omdat hij prachtig uiteenzet waarvoor we sprookjes, mythen en legendes nodig hebben. Ten eerste om een heldere blik op de werkelijkheid te behouden, zodat vertrouwde, afgestompte begrippen en waarden en normen weer voor ons gaan leven. Ten tweede om te laten zien dat onze wereld niet alles is, om ons te herinneren aan dingen die mooi en belangrijk zijn. Dat is een heel gezonde vorm van escapisme, die ons laat terugkomen met de drang onze situatie te veranderen. Ten derde om ons verlangen op te wekken. Ten vierde om te herinneren aan de troost van het 'happy end', de plotselinge wending ten goede. En dat is een overeenkomst met het evangelie, die op het dieptepunt eindigde met de opstanding. Over Sprookjesverhalen hielp mij de waarde van fantasie te begrijpen. Het boek Orthodoxy van G.K. Chesterton hielp daar ook goed bij trouwens.

Toen ik Wild at Heart uit had, wilde ik natuurlijk meer lezen van John Eldredge. Het volgende boek dat ik van hem tegenkwam was The Sacred Romance, dat hij eerder al had geschreven samen met Brent Curtis. Dit boek heeft mijn blik op wie God is, en welk belang mijn leven heeft, ingrijpend veranderd. Volgens Curtis en Eldredge is God niet passief, buiten zijn wereld, maar is hij intens op de wereld betrokken. Hij is niet alleen de auteur van het verhaal, maar tegelijkertijd de hoofdpersoon, niet alleen van de wereldgeschiedenis, ook van ons leven. Hij is de held die naar zijn geliefde op zoek is en die alles gebruikt om haar voor zich te winnen. We leven in een liefdesverhaal tegen de achtergrond van een kosmische strijd. Als we zo ons leven zien winnen onze keuzes aan betekenis. We kunnen 'mindere minnaars' achter ons laten, en weerstand bieden aan de pijlen die de tegenstander op ons afschiet. En voor ons ligt de blijde hereniging, het 'happy end' van de geschiedenis. Dit boek was een verademing, en maakte het christelijk leven voor mij relevant en aantrekkelijk.

Nog één aflevering te gaan...

[While at the horizon the office buildings of Rotterdam are visible above the mist as the towers of a mysterious castle, I'll continue with this first official series at my blog. And the closer we near the present, the denser the books that changed my mind. Of course I hope the reason for that is my increased openness to be changed, but another possibility is my failing memory.

About three years ago a friend leant me the book Classic Christianity by Bob George. In that time I was still wrestling with the question how to live a christian live. I was convinced of the importance of grace, I knew from my 'bible study period' that just a sense of duty was not enough, and I had become allergic to laws and rules. But how could I live then? This book spoke to me because the author had the same background as I. For years he had lived based on his sense of duty and his own efforts, until he realised he had become estranged from God. Bob George uses the bible, lively examples and talks with his cliënts, to show what he thinks is the authentic christian life. He explains that the work of Jesus has made possible a great exchange. Jesus carried my sins and I obtained the holiness of Jesus. So now I can look at myself as a new man, a beloved child of the father. That's a wholly different self image. Then the bible says: "You are light in the lord. Walk as children of light." Bob George phrases it this way: "You are no longer a caterpillar, but a butterfly. So don't stay perched on your leaf, but soar!" A life without God doesn't fit me anymore. I may choose to leve like the person I really am. I have seen this really sets you free.

In may 2004 I went to a conference that will always stay with me. One of the reasons is: there I bought my first John Eldredge book. Yes, that name is mentioned often on my blog, and for a reason. The book I bought then was Wild at Heart. A friend of mine had recommended this book by saying the author quoted a lot of movies. Well, of course that was intriguing. Wild at Heart is about men. According to Eldredge men know three deep desires: for a battle to fight, an adventure to live and a beauty to rescue. In this way man bears the image of God. Sadly the image of God in many men is marred by negative words and impressions he hears form society, but mostly by his father. The good news is: God wants to restore us, he wants to heal the wounds in our hearts, so that we can live freely. This was the first time I heard what it meant to be a man, and that it was something good. That the desires of my heart were not childish, but reflected the image of God in me. Whoa! I think I've read this book four times now...

At the same conference I bought the book You're Someone Special by Bruce Narramore. That year I wrestled with a fairly negative self image and I still thought the bible wanted me to think negatively about myself. In this book Narromore explains that we should really respect ourselves, like we respect other people, because we and they are created as images of God. No matter how deep we may sink, that remains true of us. He disarms the false teaching of 'self-condemnation', that teaches us to think badly of ourselves and put our selves away to let God work through us. No, God has made each of us indiviually acoording to his image, and he loves us very much. Last month I reread this book and it spoke to me again. Now I recognized his description of how we develop a negative self image: how we deveolop an 'ideal self' by the expectations of our parents and society, an ideal we can never fulfill, and how subsequently we punih ourselves for not being true for this unobtainable ideal. That was really enlightening to me, and gave me the will and the desire to put away this false ideal and punishing self.

Because I've always been a fan of SF- and fantasy stories, I've often thought of how to combine my love for the imaginative with my christian faith. Of course J.R.R. Tolkien was my great example (having read The Lord of the Rings four times, with a fifth time coming soon). So I was happy when I found a book with his shorter tales that contained his essay: About Fairy stories. I've studied this essay and used it in a group about Tolkien, because he very beautifully explains why we need fairy tales, myths and legends. Firstly to keep a clear view of reality, so that dulled truths once again start to live. Secondly to show us this world is not all that is, to remind us of what is beautifull and important. This is a healthy way of escape, that lets us retorn with the desire to change our situation. Thirdly to incite our desire. Finally to remind us of the comfort of the happy ending, the sudden turn to good. That is a reminder of the gospel, that at its deepest part ended with the resurrecton. About fairy stories helped me understand the meaning of imagination. Another helpfull resource was Orthodoxy by G.K. Chesterton.

After I finished Wild at Heart I wanted to read more by John Eldredge. The next book of his I found was The Sacred Romance, a book he had written before together with Brent Curtis. This book really changed my view of God and of the meaning of my life. According to Curtis and Eldredge God is not passive, outside of his world, but he is intimately concerned with his creation. He is not only the author of the story, but also the hero, not only of world history, but also of our lives. He is the hero seeking his beloved and using everything to woe her. We live in a love story against the background of a kosmic war. If we see our lives in this way our choices become important. We find we can leave lesser lovers behind us and fight against the arrows the adversary points at us. And waiting for us is the happy reunion, the happy end of history. This book was a breath of fresh air, and made life as a christian a good thing.

One more episode to go...]