Wednesday, December 20, 2006

vliegen, quarks en reukvermogen (flying, quarks and smell)

Is 'ie niet lief? Over de zoogdieren die leefden in de tijd van de dinosauriërs ontstaat al gauw het beeld van onopvallende ratachtige diertjes, die een verborgen bestaan leidden. Maar dat beeld is achterhaald. Ook in die tijd vormden de zoogdieren al een wijd verbreide, diverse groep. Zo waren er die konden zweven, nog voordat er vogels waren. Het gaat om een nieuw fossiel, dat is gevonden in China, van Volaticotherium antiquus. Het skelet was zo goed bewaard, dat de huidflappen tussen de voor en achterpoten goed zichtbaar waren. Toch is dit beestje niet verwant aan onze vleermuizen of vliegende eekhoorns. Het leefde 125 miljoen jaar geleden en behoorde tot een nieuwe klasse, de eerste nieuwe zoogdierklasse die is benoemd sinds 1871.

Het menselijk reukvermogen is voor mij altijd een gevoelig onderwerp. Mijn onderscheidend vermogen is namelijk niet zo groot. Ik hield me er altijd aan vast dat mensen in het algemeen niet zo goed ruiken, in elk geval in vergelijking tot honden. Nu blijkt dat een misvatting. Mensen kunnen een geurspoor van chocolade-essentie prima volgen (geblindoekt en met afgedichte oren). En als ze even oefenen zijn ze daarin bijna net zo efficiënt als honden. Mensen ruiken dan wel minder verschillende geuren dan honden, en missen de zwakkere geuren, maar wij compenseren dat door ons denkvermogen. Zo kunnen de meeste mensen op de geur het koffiezetapparaat vinden. Misschien moet ik wat meer gaan oefenen.

We gebruiken vaak uitdrukkingen als 'een luchtje scheppen', 'een frisse neus halen', 'de lucht is lekker fris'. Na deze ontdekking hebben we andere gezegdes nodig, want het blijkt dat de atmosfeer bijna net zoveel verschillende soorten bacteriën bevat als de grond: meer dan 1800 soorten. De bodem werd beschouwd als een van de meest rijke omgevingen voor bacteriën, maar de lucht doet er niet voor onder. Dit was tot op heden onbekend, omdat de bacteriesoorten werden geidentificeerd door ze te kweken. De nieuwe test maakte gebruik van een DNA-chip.

Mensen die zich 'als een beest' gedragen, hebben niet langer het excuus dat ze nauwelijks verschillen van een chimpansee. Het DNA van mens en chimp komt niet voor 99 procent overeen, zoals men eerder dacht, maar slechts voor 94 procent. Mensen en chimpansees hebben beide ongeveer 22.000 genen, maar daarvan zijn er 1418 die één van beide niet heeft.

Ik vond ook een berichtje speciaal op het vakgebied van mijn meer natuurkundig geschoolde familieleden en vrienden. Onderzoekers hebben het eerste bewijs geleverd van het ontstaan van zogenaamde enkelvoudige 'top quarks' (de deeltjes waaruit protonen en neutronen zijn opgebouwd) die zijn gevormd in een zeldzaam subatomair proces dat betrekking heeft op de zwakke kernkracht. Dit resultaat is een belangrijke test voor de voorspellingen uit de deeltjestheorie, bijvoorbeeld over hoeveel verschillende soorten quarks er bestaan. Op de langere termijn willen deze onderzoekers met dezelfde techniek op zoek naar het zogenoemde Higgs boson. Dit schijnt belangrijk te zijn.

Ter afsluiting: het lezen van Shakespeare heeft een onverwacht effect op de hersenen. Omdat William woorden niet op de verwachte manier gebruikte, raken de hersenen geactiveerd. Volgens de onderzoekers blijven daarom de werken van Shakespeare ook nu zo fascinerend. Hmmm, misschien kan ik hier nog wat van leren.

[Isn't it cute? About the mammals from the age of the dinosaurs people often think they were small rat like animals, bound to a hidden existence. But that view is no longer valid. Also in the time of the dinosaurs mammals were a widely dispersed, diverse group of creatures. There were even some capable of gliding in the air, before there were birds. The new fossil was found in China and has been named Volaticotherium antiquus. The skeleton was preserved so well the skinfolds between it's front- and hind legs was clearly visible. Nevertheless, this creature was not related to our bats or flying squireels. It lived 125 million years ago and belongd to a new class. The first class of mammals identified since 1871.

The human sense of smell, a sensitive subject to me. My ability to discern smell is not that large. So I always comforted myself by the thought humans can't smell that well anyway, for example compared to dogs. Now that turns out to be a misconception. Humans can follow a trace of chocolate essense very well, blindfolded and with closed ears. And with a bit of practice they are just as good in following the trail as dogs are. Humans may discern lesser kinds of smell compared to dogs, and not pick up the weaker ones, but we compensate by our larger brains. Most people will be able in this way to find their coffee by smell. Maybe I just need to practice.

We often talk about the fresh air, but after this discovery we need new words to describe our breathing experience, for our atmosphere contains almost as many different species of bacteria as the ground: more than 1800 species. The ground was thought to be the place with the largest diversity of bacteria, but the air is not far behind. This was not known until this research, for people always tried to grow bacteria. This new test used a DNA chip.

People who behave like a monkey, do no longer have the excuse of being largely the same as a chimpansee anyway. The DNA of man and chimpansee is not 99% identical, as was long claimed by scientist, but only 94%. Humans and chimpansee both have approximately 22.000 different genes, but there are 1418 one or the other doesn't have.

I also found a news message on the field of my friends and family interested in physics. Scientists have found the first evidence of the so called single top quarks (the particles that make up protons and neutrons), that are produced in a rare subatomic process involving the weak nuclear force. This is an important test of the predictions made by particle theory, such as the number of quarks that exist in nature. In the longer term, these techniques will allow scientists to search for the Higgs boson, which they say is very important.

To close with: reading Shakespeare has an unexpected effect on the brain. Because William did not use words in the expected manner, the brain gets excited. According to the scientist that's why Shakespeares plays are still so popular. Hmmm, maybe I can learn something about that.]

No comments: