Monday, January 22, 2007

De klok staat op vijf voor twaalf (it's five minutes to twelve)

Het is weekend geweest en ik ga weer voorzichtig een begin maken met bloggen... Mijn lange opstel over anti-utopische films en boeken (V for Vendetta en 1984) moet tot vrijdag wachten, maar om in de stemming te komen alvast een passend bericht: de klok staat weer op vijf voor twaalf. Het gaat om de zogenoemde doemsdag klok, die aangeeft hoe dicht we als mens bij onze vernietiging zijn. Hij wordt samengesteld door wetenschappers. Hun argumenten om de wijzers te verzetten waren de toename van landen met kernwapens en de mogelijkheden van biologische oorlogsvoering.

Om bij het sombere thema te blijven: archeologen hebben de bewijzen gevonden van de eerste grootschalige oorlog ter wereld, in 3500 voor Christus. Ze deden opgravingen in de stad Hamoukar in Noordoost-Syrië en vonden de resten van een stadsmuur, plekken waar industrie plaatsvond en administratieve gebouwen, die door een heftig vuur waren vernietigd. Gemengd met de resten van de ingestortte muur vonden de onderzoekers meer dan duizend kogels voor een slinger, een aanwijzing dat de stad was vernietigd door een oorlog. Zo'n blik op ons verleden is natuurlijk erg gaaf. Hoewel ze meer dan vijfduizend jaar geleden leefden, waren de bewoners van Hamoukar mensen zoals wij. Ze werkten, sliepen, hielden van elkaar en... produceerden wapens. Het laat maar weer eens zien dat de mens de mens een wolf is.

We blijven bij het thema van verdwenen beschavingen: in Peru is een nieuwe ruïne ontdekt (zie de foto hierboven). Dit komt niet veel voor nu we beschikken over GPS en satellietcamera's. De Huaca La Penitenciaría de la Meseta ligt op de oosterlijke helling van het Andesgebergte en zou zijn gebouwd door de Chachapoya, een beschaving aan de bovenloop van de Amazone, tussen 900 en 1500 van onze jaartelling. Het platform had een ongebruikelijke vorm en formaat en ligt in een afgelegen terrein. Het kan dus nog: verborgen steden en overwoekerde gebouwen ontdekken. Er zijn nog mogelijkheden voor ontdekkingsreizen. Wie nu geen beelden krijgt van avonturiers op reis door de jungle moet zijn verbeelding eens laten nakijken.

Een ander terrein waarvan nog maar weinig bekend is, is dat van het leven onder het ijs van de zuidpool. Ook onder tientallen meters ijs, honderden of duizenden kilometers van de open oceaan, is het leven doorgedrongen. Kortgeleden stortte de Larsen B ijsplaat in elkaar, waardoor de bodem daar toegankelijk werd. Met een robotonderzeeër zijn filmpjes gemaakt, die nu al op het internet te zien zijn. Ze tonen een landschap van afgeronde stenen en rotsen, in lange eeuwen door het ijs afgeschuurd, en er groeien tere roze koralen en zeesterren en zeekomkommers.

Nu we het toch hebben over ontdekkingsreizen en over dieren: volgens wetenschappers ligt er in het Oosterlijke Arc gebergte in Tanzanië en Kenia een soort 'verloren wereld' met meer dan duizend soorten dieren en planten die nergens anders voorkomen. Er leven 96 unieke diersoorten, 832 soorten planten en honderden insecten. Nog eens 71 dieren komen alleen voor in de directe omgeving. Veel van deze soorten worden als 'bedreigd' bestempeld. Een voorbeeld van de soortenrijkdom is een nieuw apengeslacht: Rungwecebus kipunji. Ik zou het wel eens met eigen ogen willen zien. En kijken of er ook unieke vissoorten voorkomen. Oh, en dinosaurussen natuurlijk. Want wat is een verloren wereld zonder dinosaurussen?

[It's been weekend and cautiously I'll start blogging again. My longish essay about anti-utopian books and movies (V for Vendetta and 1984) will have to wait until friday, but to prepare ourselves for it I'll start with an appropriate message: the clock is set at five minutes to midnight again. It's the doomsday clock, that shows how close mankind is to destroying itself. It's made by scientists. They argue changing the time by pointing to the rise in countries with nuclear weapons and the possibility of biological warfare.

To follow on from this negative theme: archologists have found evidence of the first large scale war in the world, 3500 b. C. They were digging in the city of Hamoukar in North eastern Syria, where they found a city wall, semi industrial complexes and administrative building, destroyed by a fire. Among the remainders of the wall the scientists found over a thousand bullets for a sling, that suggested the city was destroyed by warfare. A discovery like this gives us a look into our past, which is always very cool. Even though these people lived more than 5000 years ago, they were people just like us. They worked, they slept, they loved each other and... they produced weapons. It goes to show man is a wolf to man.

Sticking to the disappeared civilisations for a moment: in Peru a new ruin was unearthed (see the picture). This doesn't happen very often now that we enjoy the use of GPS and satellite camera's. The Huaca La Penitenciaría de la Meseta is located on the eastern slope of the Andes and seems to be built by the Chachapoya, a civilisation from the upper Amazon, between 900 en 1500 a. D. The ruins had an unusual shape and form and are in a remote location. It seems it's still possible: discovering hidden cities and overgrown buildings. There are still possibilties of adventure. Those who do not see themselves as adventurers travelling through the jungle right now, need to have their imaginations checked.

A totally different unknown realm is that of life beneath the ice of the antartic. Even beneath dozens of meters of ice, hundreds of miles from open ocean, life has found its way. Recently the ice shelf Larsen B collapsed, making the sea floor accessible. A remote operated submersible has shot some movies, that can be found on the internet. They show us a landscape of pebbles and rocks, ground down through the ages, where delicate pink corals and echinoderms grow.

Speaking about the combination of exploration and animals: according to scientists the eastern Arc mountains in Tanzania and Kenia hide a 'lost world' with more than a thousand endemic species of animals and plants. These mountains contain 96 unique animals, 832 plants and hundreds of invertebrates. In the surrounding region 71 more species are found. Many are considered threatened. An example of the richness of this region is a new genus of monkey: Rungwecebus kipunji. I would like to see this with my own eyes. And see if there are unique species of fish to be found. Oh, and dinosaurs of course. What's a lost world without dinosaurs?]

5 comments:

Anonymous said...

Hoi Johan,
Ik probeerde een (uitgebreid) commentaar te plaatsen, maar dat lukt niet. Is er een lengtebeperking?
Groeten,
Manon

Johan said...

hmmmm...

Niet dat ik het weet, anders zouden ze het wel zeggen, verwacht ik. Ik zoek het even op.

Johan

Anonymous said...

Hé, nu lijkt het wel weer te werken. Hierna komt dan mijn commentaar.

Anonymous said...

AUW, je hebt me tegen het zere been getrapt. Ik wou dat mensen de uitdrukking "de mens is de mens een wolf" niet meer gebruikten. Jij als bijna-bioloog zou toch zeker beter moeten weten. Ik weet wel dat het figuurlijk bedoeld is, maar ik bedenk altijd direct de letterlijke betekenis. En die twee betekenissen staan lijnrecht tegenover elkaar.
Was het maar waar dat mensen zich als wolven gedroegen tegenover elkaar. Dan zouden er minder oorlogen en ‘zinloos geweld’ zijn.

Wolven hebben weliswaar gevaarlijke ingebouwde wapens, maar ze hebben tegelijkertijd gedragsmechanismen om schade aan soortgenoten te voorkomen. Hun sociale leven zit vol geritualiseerd gedrag, waarbij dingen als rangorde duidelijk gemaakt worden zonder roedelgenoten ernstig te beschadigen (noodzakelijke, want ze hebben elkaar weer nodig als ze gaan jagen). En verschillende roedels vermijden elkaar liever dan dat ze de confrontatie opzoeken. Ik beweer heus niet dat wolven geweldloze heiligen zijn, maar ik heb er een gigantische hekel aan als ze als wreed en gewelddadig afgeschilderd worden. Dat is mijn zere been.

Johan said...

Ik had eraan moeten denken dat het tegen je zere been zou zijn. Ik bedoelde met wolf natuurlijk 'roofdier', maar alludeerde aan de latijnse uitdrukking homo homo lupus est. Ik geloof trouwens niet dat er een roofdier is dat zo tegen de eigen soort gekeerd is als de mens. Waren we inderdaad wat meer als de wolven.
Je bezwaar staat genoteerd.

Johan