intelligente vissen

Hé, hé, zo'n lange werkweek gaat je niet in de kouwe kleren zitten. Ik heb afgelopen week geen tijd gevonden om te bloggen, ook omdat ik nog een artikel wilde schrijven, maar vandaag, terwijl de zon warm naar binnen schijnt, heb ik de smaak weer te pakken. Hoewel het ook een soort uitstelgedrag is, want het betreffende artikel heb ik nog niet af.

Laat ik dan maar beginnen met het mooiste nieuws van de afgelopen weken, namelijk de ontdekking dat sommige baarsachtige vissen logisch kunnen redeneren. Het gaat om de cichlide Astatotilapia burtoni, afkomstig uit het Tanganyika meer in Afrika en ooit een vrij populaire aquariumvis. De mannetjes van deze soort zijn behoorlijk territoriaal. Nu blijkt dat een mannetjesvis door naar de gevechten van andere mannetjes te kijken hun plek in de rangorde kan afleiden. Deze vorm van logisch redeneren leren kinderen rond hun vierde: Jantje is groter dan Pietje, Pietje is groter dan Klaasje, dus is Jantje groter dan Klaasje. Oké, niet hogere wiskunde, maar voor een vis behoorlijk indrukwekkend. Geen wonder dat ik altijd cichliden heb gehouden en vooral die uit het Tanganyika meer. Snel weer een nieuw aquarium inrichten...

Dan verder met wat somberder nieuws (en niet bepaald iets dat verlangens bij me opwekt, eerder nachtmerries): het is eindelijk officieel vastgesteld dat mensen bijdragen aan de opwarming van de Aarde, oftewel: het broeikaseffect is echt. Ikzelf twijfelde daar niet meer aan, maar er waren nog politici en wetenschappers (in de Verenigde Staten) die alles terugvoerden op de zonnestraling. Nu is er overeenstemmig bereikt over de gegeven. Voor de komende tientallen jaren zal de gemiddelde temperatuur elke tien jaar met 0.2 °C toenemen. Over de een-en-twintigste eeuw betekent dat een opwarming van 1,1 tot 2,9 °C bij een lage uitstoot van broeikasgassen, en van 2,4 tot 6,4 °C bij een hoge uitstoot. Die laatste lijkt me dus helaas realistischer...

Maar omdat de toekomst zo somber is, moeten we maar terugkijken naar het verleden. En wel naar één van de beroemdste archeologische plekken ter wereld: Stonehenge. Dat daar nog geen Indiana Jones film over is gemaakt... Maar dat terzijde. Hoewel Stonehenge al lang bekend is en onderzocht is, worden er nog steeds nieuwe dingen ontdekt. Zo is er een oud dorp ontdekt in Durrington Walls, een paar kilometer van Stonehenge vandaan. En daar zijn weer overblijfselen gevonden van een houten cirkel, die grote overeenkomsten vertoonde met de stenen cirkel van Stonehenge. Het dorp bestond tussen 2600 en 2500 voor Christus, dezelfde periode dat Stonehenge gebouwd is. Volgens een onderzoeker zouden zowel de houten als de stenen cirkel een rol hebben gespeeld in religieuze rituelen, waarbij de ene stond voor het leven en de ander voor de dood.

Voor ontdekkingen op Mars moeten we meer moeite doen, voorspellen wetenschappers. Om levende cellen te vinden (als die er zijn, wat ik natuurlijk geloof) zouden marslanders tot enkele meters diepte moeten boren. De straling dichter bij het oppervlak zou te intens zijn voor het overleven van cellen. Onze huidige marslandertechnologie zou wel sporen kunnen vinden van vroeger leven, maar niet de beestjes zelf. Nou gaan ze natuurlijk wel uit van Aards leven, dus ik blijf voorzichtig optimistisch... (tegen beter weten in. Het monster van Loch Ness bestaat ten slotte ook niet.)

Maar aan de andere kant blijkt dat je om sommige diepzeedieren te zien, niet tot de bodem van de oceaan hoeft af te dalen. Onder het zuidpoolijs zitten ze veel dichter bij het oppervlak. Ik schreef al eerder over de Larsen ijsschots die een paar jaar geleden was afgebroken, en waar men nu kijkt naar het leven op de bodem eronder. Het blijkt dat er diepzee-zeekomkommers en zeesterren op stengels voorkomen die gewoonlijk alleen beneden de 800 meter diepte gevonden worden. Ergens wel logisch, want de omstandigheden onder tientallen meters ijs zijn (op de druk na) vergelijkbaar met die in de diepzee: koud en donker, met weinig te eten. Het blijft een fascinerende omgeving, en ik hoop dat er nog veel meer ontdekt gaat worden.

[As I haven't heard from any english or american people requiring translation, I will experiment with doing without. Should you visit this blog by accident after searching on google or something like that, please leave a message and I'll be happy to provide an English translation. Or you could use babelfish or something like that.]