Ja, twee berichten op één dag. Jullie worden maar verwend op deze blog. Maar goed, aan de andere kant had ik weer een week helemaal niets geschreven, dus het is niet meer dan eerlijk om nu iets meer te plaatsen. En passend genoeg over een wel heel geeky onderwerp: wat is nu meer symbool voor de onvervalste SF-fan dan de originele Star Trek? Kapitein Kirk, Spock en dr. Bones McCoy zijn niet meer uit het collectieve onderbewustzijn uit te wissen, zelfs niet na jaren Next Generation, Voyager en Deep Space Nine. En dat op basis van maar twee jaar televisie. En zes films, waarvan deze de eerste is. Hij heeft dan ook de originele titel Star Trek - The Motion Picture.
Het is een wat verwarrende film. Hij begint traag, maar sleept je dan toch het verhaal in. Hij bevat niet de over-de-top actiescénes van de serie (en maar één dame met blote benen en Kirk kust haar niet eens). Gelukkig zijn er ook geen bordkartonnen achtergronden of ongeloofwaardige buitenaardse wezens. En het slot gaat niet gepaard met een vuurgevecht of spectaculaire ontsnapping aan een ontploffend ruimteschip. Er is geen sprake van dat Kirk de wereld redt. Maar aan het eind houd je wel een heel voldaan gevoel over. Dit is namelijk echte science fiction!
Laat ik eerst maar weer de minder geslaagde aspecten opnoemen. Wat ik al noemde was de saaie opbouw van het verhaal, vooral in het begin. Ik snap dat de minutenlange opnames van het ruimteschip Enterprise laten zien hoeveel de kapitein van zijn schip houdt, maar mij konden ze uiteindelijk niet meer boeien. De film had dus wel iets korter gekund. Wel deed dit mij nadenken over de natuur van verwondering en verlangen. De beelden van de Enterprise en van het buitenaardse wolk waren duidelijk bedoeld om indruk te maken en een gevoel van ontzag op te wekken. Maar ik merkte dat ze me, hoe groot ze ook waren en hoe gedetailleerd ook, niet in mijn emoties raakten. Pas toen er beelden van planeten op het scherm kwamen werd mijn verlangen aangesproken. Wat dat voor mij betekende, was dat iets dat door mensen is gemaakt altijd iets kunstmatigs houdt, het blijft altijd iets dat mensen hebben geconstrueerd, hoe ontzagwekkend ook. De natuur is daarentegen niet door mensen gemaakt en op de een of andere manier daardoor indrukwekkender. Vergelijk het gevoel dat een berg oproept, met dat bij een wolkenkrabber. Een wolkenkrabber is wel hoog en een ongekende menselijke prestatie, maar de berg is echt ontzagwekkend. (Ik wil de mogelijkheid wel openlaten dat menselijke constructies ontzag kunnen oproepen. Ik heb bijvoorbeeld nog nooit de piramides in het echt gezien.)
Wat ik verder niet zo geslaagd vond, waren de uniformen. Nu staat Star Trek er bij 'buitenstaanders' toch al om bekend dat iedereen er in zijn of haar pyama rondloopt, maar deze waren wel heel afleidend. In de latere films is de bemanning beter gekleed. Verder hebben sommige bemanningsleden die kennelijk ook in de serie speelden niet veel in de film te doen, behalve gewond raken of 'okee kapitein' zeggen.
Meer kanttekeningen heb ik eigenlijk niet, dus door naar de positieve eigenschappen van de film: de special effects zijn voor een film uit 1979 (twee jaar na Star Wars) prima in orde, hoewel soms een beetje donker. Het is duidelijk modelwerk, maar wel mooi modelwerk. De gang van zaken in de nieuwe Enterprise was goed weergegeven. Kirk kende dit schip nog niet en toonde een interessante karakterontwikkeling, vooral ten opzichte van kapitein Dekker, die hij in het begin zonder scrupules degradeert. De interactie tussen Spock, Kirk en Bones was mooi weergegeven (zie verderop). Zij waren echte karakters (in tegenstelling tot de rest van de bemanning) en ik vond het erg mooi te zien hoe zij elkaar (kennelijk voor het eerst na jaren) weer ontmoetten. En tenslotte is de ontknoping, die nu eens niet gepaard gaat met gevechten, lasers of ontploffende planeten, heel sterk en zelfs gevoelig.
Mensen die Star Trek afdoen als dom vermaak zouden deze film eens moeten kijken. Het is een echte Science Fiction film van de oude stempel, dat wil zeggen: een film die ook echt iets te zeggen heeft over de mens en onze zoektocht naar kennis. Het onderwerp is de relatie tussen hoofd en hart, tussen gevoel en verstand. Het eerste niveau waarop dit aan bod komt, is in de relatie tussen de drie hoofdpersonen. Spock is als Vulcan getrained op logica. Hij probeert zichzelf te zuiveren van elke vorm van emotie. Als hij op het schip aankomt lijkt hij een robot, of een autist, zelfs niet invoelend genoeg om zijn oude collega's te groeten. Hij is de belichaming van pure wil. Doctor Bones "I'm a doctor, not an astronaut" McCoy is het tegenovergestelde, lijkt het wel. Hij heeft emoties en schaamt zich er ook niet voor die te uiten (op een karakteristieke wat sarcastische wijze). Hij staat voor de menselijke driften. Kirk zit er eigenlijk tussenin. Hij is de figuur van het hart, de leider die de beslissingen neemt, met liefde en bewogenheid voor zijn bemanning. En hij is van beide afhankelijk, zowel van Spock als van McCoy. Deze driedeling (drieëenheid?) komt vaker voor in de populaire cultuur. Denk aan Hermelien (wil/hoofd) Ron (drift/lichaam) en Harry Potter (geest/hart). Of aan Prinses Leia, Han Solo en Luke Skywalker, Peter, Edmund en Lucy in Narnia. Willen wij een compleet leven leiden dan moet het hart de leiding hebben, gevolgd door de wil en onze driften/emoties.
Het andere niveau waarop de relatie tussen pure logica en onlogisch gevoel speelt is in de dreigende wolk die op Aarde afkomt. Hoewel deze structuur, V'ger, een macht bevat waartegen mensen niet zijn opgewassen en ondanks al zijn kennis is hij onvruchtbaar, koud, zonder kennis van mysterie en schoonheid. Hij is niet in staat een simpel gevoel te begrijpen en hij vraagt zich af: "Is dit alles wat ik ben? Is er dan niets meer?". Als een kind weet V'ger alleen dat hij iets nodig heeft, maar net als de meeste mensen heeft hij geen besef wat dat is. Daarom dat de anders zo emotieloze Spock tranen om hem laat, "als voor een broer."
Wat V'ger nodig heeft, en waarom hij zo hardnekkig voortgaat op zijn weg, is iemand aan wie hij die vraag kan stellen: "Waarom besta ik?" Hij is op zoek naar zijn schepper. En alleen door zich met de schepper te verenigen zal hij in staat zijn de pure logica te overbruggen en ergens in te geloven. Volgens mij geldt dat ook voor ons mensen. Er is een leegte in ons hart, die niets ter wereld kan vullen, behalve onze schepper. Ooit leefde de mens in gemeenschap met God en wist hij wie hij was en waartoe hij leefde. Maar nu, zonder verbinding met de objectieve, bovennatuurlijke schepper, is de mens zijn gevoel van zingeving, van doelgerichtheid kwijtgeraakt. Kapitein Kirk kan wel zeggen dat de mens zijn eigen doelen creeërt, maar uiteindelijk blijkt dat een cirkelredenering. Want wat is dan het doel van die eigen doelen? Waarom zouden we überhaupt eigen doelen willen creeëren? Augustinus zei al dat onze harten pas tot rust komen als we rust vinden in God. En ik geloof dat het waar is. Degene van alle mensen die het meest verenigd was met God, zijn zoon Jezus, was zich ook het meest bewust van wie hij was en wat zijn leven betekende. Een worden met God betekent niet dat je persoonlijkheid en bewustzijn verdwijnt, maar juist een veel helderder beeld van wie je bent en waarvoor je leeft. Want alleen de Schepper kan precies weten waarvoor Hij ons heeft geschapen en ons bovendien zo veranderen dat we opnieuw op dat beeld gaan lijken. Alleen Hij kan ons onze ware naam geven.
En wat is dan het doel waarvoor God ons heeft gemaakt? Om samen met hem de schepping te ontplooien. Om sub-creators te zijn en op die manier als koningen te regeren "over de vissen in de zee, over de vogels in de lucht en over alle dieren op het land" (Genesis 1:28). Als we met God verbonden zijn, zegt Hij vervolgens: 'The floor is yours... Maak er iets moois van!'
Whoa!
Net als V'ger in de film vertrekken we van dat uitgangspunt op een eeuwigdurend avontuur!
[Yes, two posts in one day. I'm good to you, no? But on the other side I haven't posted for a week, so you deserve it. And this one is about something really geekish. Because the thing that for most people symbolizes the real SF-fan is the original Star Trek. Captain Kirk, Spock and Dr. Bones McCoy are still part of our collective conciousness, even after years of Next Generation, Voyager and Deep Space Nine. And this based on only two years of television. And six movies, of which this one is the first. That's why it has the hardly original title Star Trek - The Motion Picture.
This movie is a bit confusing. It starts slow, but then pulls you into it's story. It hasn't got the over-the-top actionscenes of the series (and only one lady with bare legs and Kirk doesn't even kiss her). Luckily there are also no cardboard backgrounds or unconvincing aliens. And the end comes not with a firefights or a spectacular escape from a exploding spaceship. And Kirk doesn't get to save the world. But at the end the viewer is satisfied. Because this is real Science Fiction.
But first let me point out the less succesfull aspects osf the movie. I already touched on the slightly boring structure of the story, especially at the start. I do realise the minutelong images of the Enterprise are meant to show how much the captain loves his ship, but ultimately I wasn't entertained by it. So the movie could have been a bit shorter. What it did do was make me think about the nature of awe and desire. The images of enterprise and the alien cloud were clearly meant to impress and to inspire awe. But with me, however big and detailed the images, they didn't touch me in my emotions. Only when there were planets on the screen my desire was ignited. To me it meant that something made by men will always have a certain artificiality, it will always remain something constructed, however impressive it may be. Nature on the other hand is not made by men and therefore more impressive. Compare the feeling inspired by a mountain with that inspired by a skyscraper. A skycraper is high and it's an unmatched human prestation, but the mountain is réally impressive. (But I'll leave the possibility of human achievements being awe inspiring open. I haven't seen the piramids for example.)
Another distracting element were the jumpsuits. Star Trek is known by 'outsiders' because everyone wears their pyama's, but these uniforms were very distracting. In later movies the crew is dressed a bit better. Finally I thought some of the crew who were also in the series didn't have too much to do in the movie, except getting hurt or saying "yes captain".
I haven't more negatives, so on to the positive qualities of the movie: the special effects are very good for a movie from 1979 (only two years after Star Wars). It's clearly modelwerk, but beautifull modelwork. The daily routine in the new enterprise was nice to see. Kirk didn't know this ship and he showed an impressive growth as a character, especially with regards to captain Dekker, who is degraded by Kirk at the start. The interaction between Kirk, Spock and Bones was good. They were quite well developed as characters (opposed to the rest of the crew) and I liked seeing how they met again (seemingly after some years apart). Finally the resolution, now without fights, lasers, or exploding planest, was emotionally strong.
People who diss Star Trek as stupid entertainment should really watch this movie. It's a real oldfashioned SF movie, that is: a movie that really has something to say about man and his search for knowledge. The subject is the relationship between head and heart, feeling and logic. The first level at which this is treated is in the relationship between the protagonists. Spock as a Vulcan is trained to be logical. He tries to purge himself from every kind of emotion. When he arrives at the ship he seems like a robot, or an autist, not human enough to even greet his old comrades. He is the embodyment of pure will. Doctor Bones "I'm a doctor, not an astronaut" McCoy is the opposite it seems. He has emotions and isn't afraid to show them (in a characteristically sarcastic way). He represents the human urges. Kirk takes up a position between them. He is the 'heart', the leader taking decisions out of love and consideration for his crew. He needs both Spock and McCoy. This kind of trinity is often seen in popular culture. Think of Hermione (head/will), Ron (Urges/body) and Harry Potter (Spirit/eart). Or princess leia, Han Solo and Luke Skywalker, or Peter, Edmund and Lucy in Narnia. If we want to live a life that is complete, the heart must take in the first position, follewed by our will and our emotions.
The other level where the relationship between logic and emotions plays a role is in the threatening cloud traveling to Earth. Even though this structure, V'ger, contains a power that surpasses that of mankind en even though he has more knowledge than anything else in the universe, he is barren, cold, without knowlege of mystery and beauty. He is not able to understand a simple feeling and he asks himself: "Is this all that I am? Is there nothing more?". Like a child V'ger knows only that he needs, but like most people he does not know what. That's why Spock cries over him "as I would weep for a brother".
What V'ger needs is someone to ask the question: "Why do I exist?" He is searching for his creator. And only by joining with the creator will he be able to leap beyond logic and believe in something. I think that's also true for us. There is an emptiness in our hearts that nothing on earth can fill, except our creator. Once man lived in unity with God and knew who he was and what he lived for. Now, without connection to the objective, supernatural creator, man has lost his sense of direction. Captain Kirk may say that we create our own purposes, but finally I think that is a circular way of thinking. Because what would be the purpose of those purposes? Why would we create purposes in the first place? Saint Augustin already noted that our hearts will only find rest when we find our rest in God. And I believe that's true. The man who of all people was the most connected with God, his son Jesus, he also was the most conscious of his identity and the meaning of his life. To join with God does not mean your personality and consciousness will disappear, but it means a much clearer view of who you are and what you live for. Because only the creator can know what he made us for and he can change us to make us resemble that image again. Only he can give us our true names.
And what would be the purpose God made us for? To complete creation along with him. To be sub-creators and in that way rule as kings "over the fish in the sea, over the birds in the sky and over all creatures on the land" (Genesis 1:28). When we are connected with God, he will say to us: "The floor is yours... Make it something wonderfull!"
Whoa!
Just like V'ger in the movie from that startingpoint we will go on to a neverending adventure!]
No comments:
Post a Comment